Καταδυτική - Υπερβαρική Ιατρική
Μενού
Σύντομη ιστορική αναδρομή
Αν και στην Ελλάδα οι απώλειες από καταδύσεις καθώς και τα πολλαπλά περιστατικά της νόσου των δυτών που κατέληγαν σε παραπληγία και καθολική αναπηρία υπήρξαν εκατοντάδες κατά τον πρώτο μισό του 20ου αιώνα, εντούτοις μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1950 καμία πρωτοβουλία δεν είχε ληφθεί, ώστε Θάλαμος Επαναπίεσης να εισαχθεί στη χώρα μας.
Η είσοδος της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ και η δημιουργία της Πρώτης Ομάδας Αμφιβίων Αναγνωρίσεων του Πολεμικού Ναυτικού είχαν σαν αποτέλεσμα την εισαγωγή του 1ου Θαλάμου Επαναπίεσης που τοποθετήθηκε στο ναυαγοσωστικό πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού ανοικτής θαλάσσης ‘ΣΩΤΗΡ’ το 1957. Ο Θάλαμος μπορούσε να νοσηλεύσει μόνον ένα ασθενή και λειτουργούσε όσο ήταν ενεργοποιημένες οι μηχανές του πλοίου.
Η προφανής αυτή ανεπάρκεια ανάγκασε το Γενικό Επιτελείο Ναυτικού να προμηθευθεί έναν Πολυθέσιο Θάλαμο Επαναπίεσης, ο οποίος το 1963 τοποθετήθηκε στο Ναυτικό Νοσοκομείο Πειραιά. Μετά από δέκα περίπου χρόνια και το Ναυτικό Νοσοκομείο Κρήτης εξοπλίσθηκε μ’ ένα Δίχωρο Θάλαμο Επαναπίεσης, ενώ το 1981 ο ήδη υπάρχων πολυθέσιος Θάλαμος του Νοσοκομείου Πειραιά μεταφέρθηκε στο Ναυτικό Νοσοκομείο Σαλαμίνας.
Από το 1991 αρχίζει να γίνεται η πρώτη μεθοδική προσπάθεια οργάνωσης-στελέχωσης του Τμήματος Καταδυτικής και Υπερβαρικής Ιατρικής του Ναυτικού Νοσοκομείου Σαλαμίνας με ειδικά εκπαιδευμένο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό. Στα πλαίσια αυτής της προσπάθειας στο χώρο του Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών το 1997, κατασκευάσθηκε ειδικό κτίριο για τη στέγαση της Μονάδας Καταδυτικής & Υπερβαρικής Ιατρικής. Το 2004, η ΜΚΥΙ εξοπλίστηκε με το υπερσύγχρονο πολύχωρο σύστημα Θαλάμων Επαναπίεσης το οποίο βρίσκεται εν λειτουργία από τις αρχές του 2005 προσδίδοντας πλήθος θεραπευτικών και ερευνητικών δυνατοτήτων και εξέχουσα θέση στη ΜΚΥΙ στα θέματα Υπερβαρικής Ιατρικής διεθνώς.
Έργο της ΜΚΥΙ
Η Μονάδα Καταδυτικής και Υπερβαρικής Ιατρικής του Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών παρέχει ιατρονοσηλευτική περίθαλψη σε όλα τα καταδυτικά ατυχήματα της Κεντρικής, Νότιας και νησιωτικής Ελλάδας, για το προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας αλλά και για κάθε Έλληνα ή αλλοδαπό πολίτη (κάλυψη περίπου 70% του Ελληνικού πληθυσμού). Αποτελεί το κέντρο ελέγχου καταλληλότητας υποψηφίων αυτοδυτών, υποβρυχίων καταστροφέων, πληρωμάτων υποβρυχίων και καλύπτει υγειονομικά όλες τις καταδυτικές δραστηριότητες των Ε.Δ. και Σ.Α.
Καλύπτει θεραπείες με υπερβαρικό οξυγόνο στους εσωτερικούς ασθενείς του ΝΝΑ καθώς και του προσωπικού των Ενόπλων Δυνάμεων και των προστατευομένων μελών. Καλύπτει περιστατικά μη δικαιούχων ασθενών (πολίτες) τα οποία παραπέμπονται από Νοσοκομεία του λεκανοπέδιου Αττικής για υπερβαρική οξυγονοθεραπεία με ενδείξεις όπως:
Αρτηριακή Εμβολή Αερίου
Νόσος εξ Αποσυμπίεσης
Δηλητηρίαση από Μονοξείδιο
Νεκρωτικές Φλεγμονές μαλακών μορίων (Κλωστηριδιακή μυοσίτιδα και μυονέκρωση)
Μετακτινικές Διαταραχές (βλάβες μαλακών μορίων και οστών από ακτινοβολία για θεραπεία νεοπλασιών)
Επούλωση επιπλεγμένων τραυμάτων
Άτονα Έλκη (π.χ. διαβητικά έλκη)
Επιπλεγμένη (χρόνια) οστεομυελίτιδα
Επαπειλούμενα δερματικά μοσχεύματα
Εγκαύματα
Σύνδρομο συνθλίψεως ή/και σύνδρομο διαμερίσματος & άλλες οξείες τραυματικές ισχαιμίες
Αιφνίδια Νευροαισθητήριος Βαρηκοΐα (αιφνίδια κώφωση)
Η ΜΚΥΙ/ΝΝΑ παρέχει Τεχνογνωσία στην ανάπτυξη νέων μεθόδων καταδύσεων, καθώς και στη βελτίωση ασφάλειας των καταδύσεων.
Επίσης, παίζει ενεργό ρόλο κατά την διάρκεια ασκήσεων του Πολεμικού Ναυτικού, έχοντας την ευθύνη για την αντιμετώπιση της διάσωσης των πληρωμάτων υποβρυχίων σε περίπτωση ατυχήματος. Παράλληλα η Μονάδα αναλαμβάνει την εκπαίδευση των υπευθύνων ιατρών και των πληρωμάτων των υποβρυχίων επί των θεμάτων ασφαλείας του περιβάλλοντος, ασφαλών μεθόδων διάσωσης κλπ.
Το Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών, μέσω του Συστήματος Πολύχωρων Θαλάμων Επαναπίεσης που διαθέτει, παρέχει την καλύτερη δυνατή υγειονομική υποστήριξη διάσωσης ελληνικών και συμμαχικών υποβρυχίων που επιχειρούν στον ελλαδικό θαλάσσιο χώρο και συμβάλει στην βέλτιστη υποστήριξη της Έρευνας και Διάσωσης (Search and Rescue) στη Νοτιοανατολική περιοχή της Μεσογείου.
Διενεργούνται επιστημονικές έρευνες που αφορούν τη βελτίωση της λειτουργίας του Τμήματος σε πανελλαδική κλίμακα σε σύγκριση με ανάλογα τμήματα της Ελλάδος και του εξωτερικού.
Από την Μονάδα οργανώνονται συνέδρια, σεμινάρια και εκπαιδευτικά προγράμματα στα πλαίσια της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού.
Ενδεικτικά, η δραστηριότητα της ΜΚΥΙ περιλαμβάνει σε ετήσια βάση:
Αντιμετώπιση καταδυτικών ατυχημάτων: περί τους 30 ασθενείς
Πραγματοποίηση Υπερβαρικών Οξυγονοθεραπειών: περί τους 300 ασθενείς και κατ’ ελάχιστον 2.500 Υπερβαρικών συνεδριών (έχει προσεγγίσει κάποιες χρονιές τις 4.500)
Πραγματοποίηση Δοκιμασίας Πιέσεως (test πιέσεως). Σύνολο υποψηφίων αυτοδυτών, δυτών και προσωπικού Υ/Β Ενόπλων Δυνάμεων: άνω των 400 ατόμων.
Ενεργοποιήσεις θαλάμου επαναπίεσης: περί τις 300 ημέρες.
Εκπροσώπηση σε Ομάδα Εργασίας ΝΑΤΟ στα θέματα Διαφυγής & Διάσωσης πληρωμάτων Υποβρυχίων.
Σχολείο Καταδυτικής & Υπερβαρικής Ιατρικής & Νοσηλευτικής με τη συμμετοχή έως 35 εκπαιδευομένων: Θεωρητικό μέρος διάρκειας 3 εβδομάδων. Σκοπός του σεμιναρίου είναι η βασική επιμόρφωση στα θέματα Καταδυτικής & Υπερβαρικής Ιατρικής, ώστε οι αποφοιτήσαντες να μπορούν να υποψιάζονται και να διαγιγνώσκουν αρχικά ένα καταδυτικό ατύχημα, να παρέχουν πρώτες βοήθειες και έναρξη θεραπείας σε αυτό, καθώς και να γνωρίσουν και εξοικειωθούν με την Υπερβαρική Οξυγονοθεραπεία και τις εφαρμογές της. Το Σχολείο πραγματοποιείται κάθε Μάιο και διοργανώνεται από τη Δνση Εκπαίδευσης & Έρευνας του Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών. Το πρόγραμμα αντιστοιχεί σε επίπεδο ΙΙ κατά τα πρότυπα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Υπερβαρικής Ιατρικής.
Η ΜΚΥΙ/ΝΝΑ έχει αναγνωρισθεί ως κατάλληλο εκπαιδευτικό κέντρο να παρέχει πλήρη εξειδίκευση 2 ετών στην Υπερβαρική Ιατρική (ΦΕΚ 5490, τ. Β’ από 06 Δεκ 2018)
Διεθνές (ξενόγλωσσο) Σχολείο Καταδυτικής – Υπερβαρικής Ιατρικής στα πλαίσια προγραμμάτων Στρατιωτικής Συνεργασίας.
Εκπαιδευτικές ενημερώσεις, Σχολείο Επιμορφώσεως Υπαξιωματικών Νοσοκόμων & Αξκών (ΥΝ) στην Καταδυτική και Υπερβαρική Νοσηλευτική.
Έχουμε κοινά θεραπευτικά πρωτόκολλα με τα περισσότερα από τα μεγάλα νοσοκομεία της Αττικής, και κλινική συνεργασία με άνω των 20 ιατρικών ειδικοτήτων Ιατρούς.
Θεραπεία με Υπερβαρικό Οξυγόνο ή Υπερβαρική Οξυγονοθεραπεία
Η υπερβαρική οξυγονοθεραπεία είναι η χορήγηση καθαρού οξυγόνου σε πιέσεις μεγαλύτερες της ατμοσφαιρικής. Η διενέργειά της γίνεται μέσα σε ειδικό θάλαμο και άνω του ενός ασθενούς μπορούν να θεραπευτούν ταυτόχρονα. H αύξηση της πίεσης στο εσωτερικό του θαλάμου γίνεται με τη χρήση πεπιεσμένου αέρα και στους ασθενείς χορηγείται το οξυγόνο μέσω ειδικής μάσκας (μύτης – στόματος).
Κατά την υπερβαρική οξυγονοθεραπεία αυξάνεται το ποσό του οξυγόνου που βρίσκεται σε διάλυση στο πλάσμα. Σύμφωνα με τους νόμους των αερίων η διαλυτότητα ενός αερίου σε ένα υγρό είναι γραμμική συνάρτηση της μερικής πιέσεως του αερίου. Διπλασιάζοντας δηλαδή την μερική πίεση του αερίου διπλασιάζεται και το ποσό του αερίου που διαλύεται στο πλάσμα.
Λόγω του γεγονότος αυτού μπορεί να μεταφερθεί οξυγόνο σε περιοχές με κακή αρτηριακή κυκλοφορία, είτε λόγω αγγειακών προβλημάτων (π.χ. διαβητική μικροαγγειοπάθεια –αθηρωματικές βλάβες με μερική απόφραξη του αυλού κλπ) είτε λόγω ιστικών βλαβών που προκαλούν διαταραχές στην ιστική διάχυση του οξυγόνου (π.χ. ιστικό οίδημα από κάκωση, έγκαυμα, σύνδρομο διαμερίσματος κλπ). Αυτό επιτυγχάνεται γιατί η βαθμίδωση της μερικής πιέσεως του οξυγόνου μεταξύ του πλάσματος και των ιστών (δηλαδή η διαφορά των μερικών πιέσεων του οξυγόνου) καθορίζει και την απόσταση διαχύσεώς του, καθώς και την διέλευσή του μέσω των διαφόρων φραγμών διαχύσεως οξυγόνου, όπως το οίδημα ή η σκλήρυνση του ενδοθηλίου των τριχοειδών στον σακχαρώδη διαβήτη.
Σύστημα Θαλάμων Επαναπίεσης
Η ενσωμάτωση του νέου Συστήματος Θαλάμων Επαναπίεσης στον εξοπλισμό του Πολεμικού Ναυτικού χαρακτηρίζει τη Μ.Κ.Υ.Ι. του Ν.Ν.Α. ως απόλυτα εξειδικευμένο Κέντρο Καταδυτικής Ιατρικής λειτουργώντας σε 24ωρη βάση. Αντίστοιχα συστήματα στην Ευρώπη διαθέτουν λίγες χώρες. Τα βασικότερα σημεία διαφοροποίησης του συστήματος της ΜΚΥΙ/ΝΝΑ από τους υπόλοιπους εγκατεστημένους θαλάμους στην Ελλάδα είναι τα ακόλουθα:
- Το κύριο μέρος του συστήματος αποτελείται από τρεις θαλάμους επαναπίεσης (σε αντίθεση με όλες τις άλλες εγκαταστάσεις που διαθέτουν μόνο ένα θάλαμο) που συνδέονται μεταξύ τους και οι οποίοι έχουν την δυνατότητα να συντονίζεται η λειτουργία τους μέσω χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών.
- Η μεγαλύτερη χωρητικότητα του, σε ότι αφορά την ταυτόχρονη θεραπεία έως και 24 ατόμων. Ο σχεδιασμός του είναι τέτοιος ώστε να υποδέχεται ασθενείς επί κλίνης, όπως απαιτείται σε βαριά περιστατικά, και η χωρητικότητά του μεγάλη για περιπτώσεις μαζικού καταδυτικού ατυχήματος, όπως μπορεί να συμβεί και σε περίπτωση διάσωσης ελληνικού ή συμμαχικού υποβρυχίου. Συνολική μέγιστη χωρητικότητα ατόμων και στους 3 Θαλάμους μαζί 38 άτομα.
- Διαθέτει τους μοναδικούς θαλάμους στην Ελλάδα που η λειτουργία μπορεί να φτάσει σε πίεση ισοδύναμη με 250 μέτρα βάθος. Επίσης μπορεί να γίνει συμπίεση με μίγματα αερίων, μεγιστοποιώντας τις δυνατότητες της θεραπείας ασθενών πασχόντων από καταδυτικό ατύχημα, καθώς και της υποστήριξης ιδιαίτερα «απαιτητικών» καταδύσεων σε μεγάλα βάθη.
- Διαθέτει τον μοναδικό θάλαμο στην Ελλάδα που μπορεί να εξομοιώσει καταδύσεις σε νερό, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα για την πραγματοποίηση ασφαλέστερων επανδρωμένων και μη δοκιμών καταδυτικών συσκευών των ΕΔ και ΣΑ.
Το εξειδικευμένο προσωπικό της Μονάδας Καταδυτικής & Υπερβαρικής Ιατρικής στην υπερ-εικοσαετή παρουσία της στο Πολεμικό Ναυτικό και στα 15 και πλέον έτη λειτουργίας του υπάρχοντος Συστήματος Πολυχώρων Θαλάμων Αποσυμπίεσης, έχει δημιουργήσει παράδοση στην παροχή υψηλών προδιαγραφών ιατρο-νοσηλευτικών υπηρεσιών.
Το ακτινολογικό τμήμα είναι άρτια οργανωμένο και αποτελείται από τα κάτωθι τμήματα:
- ΚΛΑΣΣΙΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΑΣ
- ΤΜΗΜΑ ΥΠΕΡΗΧΩΝ
- ΤΜΗΜΑ ΑΞΟΝΙΚΗΣ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑΣ
- ΤΜΗΜΑ ΜΑΣΤΟΥ
- ΤΜΗΜΑ ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΑΣ
- ΤΜΗΜΑ ΜΑΓΝΗΤΙΚΗΣ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑΣ
- ΤΜΗΜΑ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ
- ΤΜΗΜΑ ΠΑΘΟΛΟΓΟΑΝΑΤΟΜΙΚΟΥ
- ΤΜΗΜΑ ΚΥΤΤΑΡΟΛΟΓΙΚΟΥ
- ΥΠΟΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ