Ναυτική Διοίκηση Αιγαίου
Θυρεός
Παράσταση που αποτελείται από:
α. Χαρτογραφική απεικόνιση τμήματος του Κεντρικού Αιγαίου και των νησιών Λήμνου, Λέσβου και Χίου, όπου η ΝΔΑ είναι υπεύθυνη σε ό,τι αφορά στη θαλάσσια επιτήρηση και την παράκτια άμυνα.
β. Τις ιστορικές σημαίες των νήσων Ύδρα, Σπέτσες και Ψαρά, οι οποίες έλαβαν ενεργά μέρος στην Επανάσταση του 1821 και τον εθνοαπελευθερωτικό αγώνα.
Ιστορικό
Ο θεσμός των Ν. Διοικήσεων χρονολογείται από την 2η δεκαετία του 20ου αιώνα, οπότε ξεκίνησε η προσπάθεια οργάνωσης της παράκτιας άμυνας της χώρας.
Συγκεκριμένα, το 1926, με το Ν.Δ/γμα ”Περί Οργανώσεως της Ναυτικής Άμυνας”, οι ακτές της χώρας κατανεμήθηκαν σε Ναυτικές Αμυντικές Περιοχές (Ν.Α.Π.).
Το Νοέμβριο του 1935, το Υπουργείο Ναυτικών με σχετική εγκύκλιο του συνέστησε την Ανωτέρα Διοίκηση Παρακτίου Αμύνης, υπό την δικαιοδοσία της οποίας υπήχθησαν 6 Ναυτικές Αμυντικές Περιοχές ως κατωτέρω:
α. Δυτικής Ελλάδος (ΝΑΠ 1), με έδρα την Πάτρα.
β. Κρήτης (ΝΑΠ 2), με έδρα τα Χανιά.
γ. Νοτίου Αιγαίου (ΝΑΠ 3), με έδρα τον Πειραιά.
δ. Ευβοίας (ΝΑΠ 4), με έδρα τη Χαλκίδα.
ε. Βορείου Αιγαίου (ΝΑΠ 5), με έδρα τη Θεσσαλονίκη.
στ. Ανατολικών Νήσων (ΝΑΠ 6), με έδρα τη Χίο.
Αμέσως μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι ανωτέρω Ν.Α.Π. συγχωνεύθηκαν σε 3 Ναυτικές Διοικήσεις:
α. Ναυτική Διοίκηση Νοτίου Αιγαίου, με έδρα τον Πειραιά.
β. Ναυτική Διοίκηση Βορείου Αιγαίου, με έδρα την Θεσσαλονίκη.
γ. Ναυτική Διοίκηση Δυτικής Ελλάδος, με έδρα την Πάτρα.
Αρχικά η ΝΔΑ εγκαταστάθηκε στην Αλεξάνδρεια, κατ’ εφαρμογή του συμμαχικού σχεδίου ”ΜΑΝΝΑ”, με την αρχική ονομασία Ναυτική Διοίκηση Νοτίου Αιγαίου (ΝΔΝΑ) ενώ στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στο Θ/Κ ΑΒΕΡΩΦ στον Πειραιά.
Μέχρι την οριστική εγκατάσταση της στη σημερινή θέση (Χατζηκυριάκειο Πειραιάς) τον Αύγουστο του 1951, η ΝΔΑ έδρευε κατά καιρούς στα ακόλουθα πλοία και κτίρια:
α. Θ/Κ ΑΒΕΡΩΦ (Πειραιάς) (10/08/44 – 28/10/44)
β. Μέγαρον Βάτη Ακτής Τζελέπη (28/10/44 – 28/01/45)
γ. Δημαρχείο Πειραιώς (25/01/45 – 15/03/49)
δ. Α/Γ ΠΗΝΕΙΟΣ (Πειραιάς) (15/03/49 – 01/08/51)
Από το Μάρτιο 2022 η ΝΔΒΕ και η ΝΔΙ καταργήθηκαν και εντάχθηκαν ως Ναυτικοί Σταθμοί, ΝΑΣΒΕ και ΝΑΣΙ αντίστοιχα, στη ΝΔΑ.
Αποστολή
Αποστολή της ΝΔΑ είναι, να ενεργεί μέσα στα όρια των εντολών και κατευθύνσεων του ΓΕΝ και του ΑΣ για την οργάνωση, διοίκηση, συντήρηση και επισκευή υλικού και γενικά για την ετοιμότητα και προετοιμασία προς πόλεμο των Υπηρεσιών της, να υλοποιεί τη θαλάσσια επιτήρηση, τις επιτάξεις εμπορικών πλοίων, το Ναυτικό έλεγχο εμπορικών πλοίων αλιευτικών, την πολιτική και βιομηχανική κινητοποίηση και την εκπροσώπηση του ΠΝ, να παρέχει στα Πολεμικά Πλοία λιμενικές ευκολίες και υποστήριξη Διοικητικής Μέριμνας, να συνδράμει στην παράκτια άμυνα και σε επιχειρήσεις Έρευνας-Διάσωσης και να συντονίζει τις δραστηριότητες των τοπικών στρατιωτικών, λιμενικών και λοιπών κρατικών αρχών για τα παραπάνω αντικείμενα,
με σκοπό
την εξασφάλιση της δυνατότητας ανάληψης έργων στην ειρήνη και στον πόλεμο, τα οποία απορρέουν από την αποστολή του ΑΣ και από την ισχύουσα σχεδίαση του ΠΝ.
Οργάνωση
Η Ναυτική Διοίκηση Αιγαίου είναι υποτεταγμένη στο Αρχηγείο Στόλου και υπάγεται με σχέση Διοικητικής Διοίκησης στον Αρχηγό Γενικού Επιτελείου Ναυτικού (Α/ΓΕΝ) και Επιχειρησιακού Ελέγχου στον Αρχηγό Στόλου (ΑΣ). Ο Αρχηγός Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας (Α/ΓΕΕΘΑ) ασκεί την Επιχειρησιακή Διοίκηση μέσω του Α/ΓΕΝ.
Το οργανόγραμμα της Ναυτικής Διοίκησης Αιγαίου είναι όπως φαίνεται παρακάτω:
Υποτεταγμένες μονάδες της ΝΔΑ αποτελούν οι Ναυτικοί Σταθμοί (ΝΑ.Σ.Β.Ε., ΝΑ.Σ.ΚΡΗ., ΝΑ.Σ.ΚΩ., ΝΑ.Σ.ΚΕ., ΝΑ.Σ.Ι., ΝΑ.Σ.ΛΗ., ΝΑ.Σ.ΣΜ., ΝΑ.Σ.ΧΙ., ΝΑ.Σ.ΡΟ., ΝΑ.Σ.ΛΕ., ΝΑ.Σ.ΣΘ. και ΝΑ.Σ.ΣΚΥ.) με τα Ναυτικά Παρατηρητήρια (ΚΦ20Α, ΚΥ47Ν, ΚΩ43Ν, ΛΡ32Β, ΚΕ15Α, ΚΕ12Α, ΛΜ41Β, ΣΜ35Β, ΝΞ50Α, ΧΙ21Ν, ΧΙ62Δ, ΑΝ72Β, ΡΔ41Β, ΡΔ11Ν, ΚΘ51Ν, ΜΕ23Ν, ΛΒ24Β, ΛΒ15Α, ΛΒ16Ν, ΛΒ39Δ, ΣΘ10Α, ΣΘ30Δ και ΣΚ18Β) που ευρίσκονται στις νήσους ευθύνης τους, καθώς και 2 Συστοιχίες Κ/Β (ΣΚΒ-1 και ΣΚΒ-2).
Η ΝΔΑ ασκεί επιπλέον το στρατονομικό έλεγχο στο Θ/Κ ΑΒΕΡΩΦ, στο Μουσείο Αντιδικτατορικού Αγώνα (ΜΑΑ) ΒΕΛΟΣ, στο Ι/Φ Ε. ΕΥΓΕΝΙΔΗΣ, στο Ναυτοδικείο Πειραιά, στο Ναυτικό Νοσοκομείο Πειραιά (ΝΝΠ) και στην Ανώτατη Υγειονομική Επιτροπή Ναυτικού (Α.Ν.Υ.Ε), ενώ στο Υπουργείο Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής/Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας & Διάσωσης (ΥΝΑΝΠ/ΕΚΣΕΔ) παρακολουθεί μόνο οικονομικά το υπηρετούν προσωπικό του ΠΝ.