Ναύσταθμος Σαλαμίνας
Θυρεός
Στο άνω αριστερό τμήμα του θυρεού απεικονίζεται μία Αθηναϊκή τριήρης, ενώ στο κάτω δεξιό το σύμπλεγμα μίας έλικας, μίας άγκυρας και ενός βλήματος.
Η τριήρης συνδέεται ιστορικά με τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, όχι μόνο διότι ο στόλος των Ελλήνων αποτελούνταν από πλοία του συγκεκριμένου τύπου, αλλά και γιατί αυτή έλαβε χώρα στη θαλάσσια περιοχή πλησίον του Ναυστάθμου.
Ο έλικας, η άγκυρα και το βλήμα υποδηλώνουν τη συμβολή του Ναυστάθμου στη διατήρηση του αξιόπλοου και του αξιόμαχου των Πολεμικών Πλοίων.
Ιστορικό
Ο Ναύσταθμος Σαλαμίνας βρίσκεται εντός των διοικητικών ορίων του ομώνυμου Δήμου. Από το 1881 αρχίζει η εντατική οικοδόμησή του στη θέση «Αράπη».
Τα πρώτα έργα που άρχισαν να κατασκευάζονται ήταν το Νεώλκειο, οι υποδομές ενδιαίτησης των εργατών, καθώς και ένας προβλήτας μήκους 150 μέτρων για την πρόσδεση των πλοίων, ενώ η αρχική δαπάνη προϋπολογίσθηκε στο ποσό των 465.302 δραχμών. Ακολούθησε η κατασκευή άλλων έργων υποδομής, όπως του λεμβουργείου, του πυροτεχνουργείου, αριθμού οικημάτων, αποθηκών και συνεργείων, καθώς και του «Διευθυντήριου» δηλαδή του οικήματος και του γραφείο του Διευθυντή του Ναυστάθμου, το οποίο διατηρείται σε άριστη κατάσταση έως και σήμερα.
Στη συνέχεια παραγγέλθηκε στη Γαλλία και στα εργοστάσια της εταιρίας Forges et Chantiers, η πρώτη πλωτή δεξαμενή κόστους 1.435.000 γαλλικών φράγκων και η οποία μεταφέρθηκε από την Τουλών στη Σαλαμίνα με μέριμνα του Πλοίαρχου Μιλτιάδη Κανάρη. Παράλληλα με την πλωτή δεξαμενή, εγκαταστάθηκε και ο πρώτος γερανός ανυψωτικής δύναμης 50 τόνων, ο οποίος μελετήθηκε από τον Αρχιναυπηγό Άγγελο Αναστασίου και με την ενεργοποίηση του επαύξησε τις δυνατότητες του Ναυστάθμου.
Αντίστοιχη μέριμνα δόθηκε και στην αναβάθμιση της οχύρωσης και της αμυντικής προστασίας, η οποία υλοποιήθηκε κατά το χρονικό διάστημα 1881 έως 1884, κατόπιν της εισήγησης ειδικής επιτροπής Γάλλων Αξιωματικών. Τα οχυρωματικά έργα περιελάμβαναν εγκαταστάσεις στον Πειραιά, στην Ψυττάλεια, καθώς και στη Σαλαμίνα. Επίσης κατασκευάσθηκαν πυροβολεία επάνω στη νησίδα του Αγίου Γεωργίου, στην ακτή του Περάματος και στον όρμο των Μεγάρων, έτσι ώστε να καλύπτεται εξωτερικά όλη η περίμετρος του Ναυστάθμου.
Πριν τους βαλκανικούς πολέμους οι υπηρεσίες του Ναυστάθμου Σαλαμίνας αναγκάστηκαν να εντείνουν τις εργασίες τους για την επισκευή, μετασκευή πλοίων, αλλά και για την ενεργοποίηση ακόμη και κάποιων παροπλισμένων. Συγκεκριμένα επισκευάστηκαν το θωρηκτό «Ύδρα», οι κανονιοφόροι «Άκτιον», «Αμβρακία», εκτελέστηκαν εργασίες μετασκευής και εξοπλισμού στα εμπορικά εύδρομα «Μακεδονία», «Εσπερία», «Αρκαδία», ενώ το εύδρομο «Ιωνία» μετατράπηκε σε πλωτό νοσοκομείο.
Από τον Απρίλιο του 1919 και κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας, ο Ναύσταθμος υποστήριξε την επιχειρησιακή ετοιμότητα των πλοίων του Στόλου, μέσω επισκευών, μετασκευών και εξοπλισμών επίτακτων εμπορικών πλοίων, ενώ επάνδρωσε και υποστήριξε τεχνικά τις «προκεχωρημένες βάσεις», που είχαν σκοπό την κάλυψη αναγκών του επιχειρήσεων όπως η «Ναυτική Βάση Κωνταντινουπόλεως».
Από το 1920 άρχισαν οι διεργασίες για την επέκταση του Ναυστάθμου και στην ακτή της Αττικής, στο χώρο της σημερινής περιοχής Αμφιάλης, καθόσον οι ανάγκες αποθήκευσης και συντήρησης των νέων πλοίων οδήγησαν στη δημιουργία νέων υπηρεσιών και εγκαταστάσεων.
Μεγάλος είναι ο φόρτος εργασίας στο Ναύσταθμο, τόσο κατά την προπαρασκευαστική περίοδο του Μεσοπολέμου, όσο και κατά την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου, καθώς ήταν επιτακτικός ο άρτιος και ταχύς εξοπλισμός και εφοδιασμός των πλοίων του Στόλου με τον απαιτούμενο εξοπλισμό και υλικά. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, κάποιες υπηρεσίες μεταφέρθηκαν εκτός του χώρου του Ναυστάθμου, όπως το Ναυτικό Νοσοκομείο Σαλαμίνας, το οποίο στεγάστηκε σε ένα σχολικό κτίριο της Σαλαμίνας αλλά και σε σπίτια ιδιωτών. Ο Ναύσταθμος δέχτηκε συχνές επιθέσεις, αλλά συνέχισε να λειτουργεί και να προσφέρει τις υπηρεσίες του μέχρι την ημέρα που ο Στόλος αναχώρησε για την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου μαζί με τη Διοίκηση του Ναυτικού.
Από τα μέσα του 1941 έως και το φθινόπωρο του 1944, ο Ναύσταθμος χρησιμοποιήθηκε από τις Δυνάμεις Κατοχής, οι οποίες κατά την αποχώρησή τους προξένησαν πολλές καταστροφές με ανατινάξεις, επιπρόσθετα από αυτές που προκλήθηκαν από τις συμμαχικές αεροπορικές επιδρομές και τους βομβαρδισμούς.
Μετά την απελευθέρωση άρχισε η δύσκολη αποστολή της ανασυγκρότησης του. Έκτοτε εκτελέστηκαν διάφορα έργα υποδομής με αποτέλεσμα σήμερα ο Ναύσταθμος Σαλαμίνας, μέσω των Διευθύνσεών του, να διαθέτει όλη την υποδομή σε πάσης φύσης εγκαταστάσεις (κτίρια, προβλήτες, δεξαμενές, αποθήκες, συνεργεία) και εξοπλισμό, που απαιτείται να έχει, προκειμένου να εκπληρώσει την αποστολή του.
Αποστολή
Η αποστολή του Ναυστάθμου Σαλαμίνας είναι να υποστηρίζει από τον καιρό της ειρήνης τα Πολεμικά Πλοία και τις Ναυτικές Υπηρεσίες, επί θεμάτων ελλιμενισμού, ανεφοδιασμού, συντήρησης, επισκευών, κατασκευών και εν γένει ευκολιών Διοικητικής Μέριμνας.
Επίσης να μεριμνά για την οργάνωση, διοίκηση, ασφάλεια, εκπαίδευση, συντήρηση και ετοιμότητα των Ναυτικών Υπηρεσιών, από τις οποίες συνίσταται, των βοηθητικών πλοίων και των πλωτών μέσων Διοικητικής Μέριμνας που υπάγονται σε αυτόν, προκειμένου να εφαρμόζονται τα σχέδια και οι διαταγές του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού (ΓΕΝ) και της Διοίκησης Διοικητικής Μέριμνας Ναυτικού (ΔΔΜΝ), στην ειρήνη, στην κρίση και στον πόλεμο.
Οργάνωση
Ο Ναύσταθμος Σαλαμίνας αποτελεί ένα Ναυτικό Συγκρότημα που υπάγεται στη Διοίκηση Διοικητικής Μέριμνας Ναυτικού. Για την εκτέλεση της αποστολής του είναι διαρθρωμένος σε Διευθύνσεις καθώς και σε ανεξάρτητα γραφεία.
Περιληπτικά ο Διοικητής του Ναυστάθμου έχει επιφορτισθεί με τα ακόλουθα έργα και υποχρεώσεις:
- Την ασφάλεια των εγκαταστάσεων, των στελεχών της υπηρεσίας καθώς και την εξασφάλιση της άμυνας του Ναυστάθμου.
- Την παροχή των απαιτούμενων ευκολιών ελλιμενισμού στα ορμούντα πολεμικά πλοία.
- Την εκτέλεση εργασιών συντήρησης, επισκευών και μετασκευών, σε ότι αφορά το σκάφος, τις μηχανές, τις συσκευές και τα οπλικά συστήματα των ναυλοχούμενων πολεμικών πλοίων, καθώς και την ανάθεση, παρακολούθηση, ποιοτικό έλεγχο και παραλαβή των εργασιών που ανατίθενται σε ιδιωτικούς φορείς.
- Την εξασφάλιση της ετοιμότητας των πολεμικών πλοίων, των πλωτών και των μέσων ξηράς που υπάγονται σε αυτόν.
- Την παροχή υποστήριξης διοικητικής μέριμνας και πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης, στο προσωπικό του Ναυστάθμου, των επισκευαζόμενων Πολεμικών Πλοίων, καθώς και σε διασυμμαχικές ναυτικές δυνάμεις, όπως καθορίζεται από τις σε ισχύ διακρατικές συμφωνίες.
- Τη συνδρομή τόσο με προσωπικό όσο και με υλικοτεχνικά μέσα στην αντιμετώπιση καταστάσεων εκτάκτων αναγκών και φυσικών καταστροφών, σύμφωνα με τα σε ισχύ σχέδια και διαταγές.
Στα ως άνω έργα και υποχρεώσεις συνεπικουρείται από τον Υποδιοικητή του Ναυστάθμου καθώς και από το Γραφείο Υγιεινής, Ασφάλειας και Προστασίας Περιβάλλοντος, το Νομικό του Σύμβουλο, το Γραφείο Διοικητή, το Τμήμα της Γενικής Γραμματείας του Ναυστάθμου και τις ακόλουθες Διευθύνσεις.
- Αναλυτικότερα η Διεύθυνση Διοίκησης είναι αρμόδια για το συντονισμό των θεμάτων διοικητικής φύσης, την ασφάλεια και την άμυνα, τη διεξαγωγή των ασκήσεων του Ναυστάθμου, καθώς για τη συντήρηση του τροχαίου υλικού και των έργων υποδομής.
- Η Διεύθυνση Πολεμικών Πλοίων και Πλωτών Μέσων έχει αρμοδιότητα στα θέματα χρησιμοποίησης, λειτουργίας και συντήρησης των βοηθητικών πλοίων του Ναυστάθμου (πετρελαιοφόρα, υδροφόρες, ρυμουλκά, πλοία μεταφορά προσωπικού), καθώς και στην τοποθέτηση των ναυδέτων (σημαντήρων) στο θαλάσσιο χώρο.
- Η Τεχνική Διεύθυνση αναλαμβάνει την εκτέλεση της συντήρησης, των επισκευών, μετασκευών στο σκάφος, στις μηχανές, τα μηχανήματα και τα ηλεκτρικά συστήματα των πολεμικών πλοίων. Επίσης παρέχει ηλεκτρική ενέργεια, ατμό, πεπιεσμένο αέρα και αποσταγμένο ύδωρ, στα πολεμικά πλοία που ελλιμενίζονται και τις υπηρεσίες που εδρεύουν στο Ναύσταθμο.
- Η Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών ασχολείται με τη διεξαγωγή της οικονομικής υπηρεσίας στο Ναύσταθμο, την κοστολόγηση των υπηρεσιών και των εργασιών που παρέχονται από αυτόν, καθώς και με το συντονισμό των θεμάτων που αφορούν τα ακίνητα του Ναυστάθμου.
- Η Διεύθυνση Καυσίμων, είναι επιφορτισμένη με τη διαχείριση των καυσίμων και των λιπαντικών αρμοδιότητάς της (παραλαβή, εκτέλεση ποιοτικού ελέγχου, αποθήκευση, ανεφοδιασμός πολεμικών πλοίων και ναυτικών υπηρεσιών), την εφαρμογή προληπτικών μέτρων προστασίας του περιβάλλοντος από ενδεχόμενη μόλυνση λόγω διαρροής καυσίμων ή λιπαντικών, τη συλλογή πετρελαιοειδών καταλοίπων, καθώς και τη διαχείριση των φορτηγίδων πετρελαίου και καταλοίπων πετρελαίου κατανομής του Ναυστάθμου.
- Η Διεύθυνση Ναυτικών Όπλων, είναι αρμόδια για την εκτέλεση των εργασιών συντήρησης, επισκευής, μετασκευής, κατασκευής και εγκατάστασης των οπλικών συστημάτων, των ηλεκτρονικών και ηλεκτρο-οπτικών συστημάτων των πολεμικών πλοίων και υπηρεσιών. Επίσης διαχειρίζεται τα πάσης φύσης πυρομαχικά, κατευθυνόμενα βλήματα, τορπίλες και λοιπά ύφαλα όπλα.
- Η Διεύθυνση του Ναυτικού Νοσοκομείου Σαλαμίνας παρέχει την πρωτοβάθμια υγειονομική περίθαλψη στο στρατιωτικό και πολιτικό προσωπικό των πλοίων και υπηρεσιών της περιοχής Σαλαμίνας, καθώς και στα σε αποστρατεία στελέχη και τα μέλη των οικογενειών τους, της ως άνω περιοχής.
- Η Διεύθυνση Πολιτικού Προσωπικού έχει αρμοδιότητα σε θέματα διοικητικής και οικονομικής φύσης του πολιτικού προσωπικού του Ναυστάθμου.
Επιπλέον στο Ναύσταθμο Σαλαμίνας υπάγεται η Προκεχωρημένη Ναυτική Βάση Σύρου, η οποία βρίσκεται στα διοικητικά όρια του Δήμου Ποσειδωνίας, της νήσου Σύρου.
Ο Στόλος μας
